Z jakże niszowej WIkipedii.
1 Afganistan - Kabul
2 Arabia Saudyjska - Rijad
3 Armenia - Erywań
4 Azerbejdżan - Baku
5 Bahrajn - Manama
6 Bangladesz - Dhaka
7 Bhutan - Thimphu
8 Birma - Naypyidaw
9 Brunei - Bandar Seri Begawan
10 Chiny - Pekin
11 Cypr - Nikozja
12 Filipiny - Manila
13 Gruzja - Tbilisi
14 Indie - Nowe Delhi
15 Indonezja - Dżakarta
16 Irak - Bagdad
17 Iran - Teheran
18 Izrael - Tel Awiw-Jafa (lub Jerozolima)
19 Japonia - Tokio
20 Jemen - Sana
21 Jordania - Amman
22 Kambodża - Phnom Penh
23 Katar - Ad-Dauha
24 Kazachstan - Astana
25 Kirgistan - Biszkek
26 Korea Południowa - Seul
27 Korea Północna - Pjongjang
28 Kuwejt - Kuwejt
29 Laos - Wientian
30 Liban - Bejrut
31 Malediwy - Male
32 Malezja - Kuala Lumpur
33 Mongolia - Ułan Bator
34 Nepal - Katmandu
35 Oman - Maskat
36 Pakistan - Islamabad
37 Rosja - Moskwa
38 Singapur - Singapur
39 Sri Lanka - Sri Dźajawardanapura Kotte (lub Kolombo)
40 Syria - Damaszek
41 Tadżykistan - Duszanbe
42 Tajlandia - Bangkok
43 Timor Wschodni - Dili
44 Turcja Ankara -
45 Turkmenistan - Aszchabad
46 Uzbekistan - Taszkent
47 Wietnam - Hanoi
48 Zjednoczone Emiraty Arabskie - Abu Zabi
niedziela, 23 października 2011
Taka nijaka ale jest
Nie mam mapki w konturówkach, ale na necie lepszej nie znalazłam :(
Wstawiajcie lepsze;)
środa, 12 października 2011
niedziela, 9 października 2011
polsko-tureckie
Bierzcie i ściągajcie z tego wszyscy.
- wieloletnie zatargi graniczne,
- najazdy tatarskie na województwa południowo-wschodnie,
- wyprawy Kozaków na miasta tureckie
Pretekstem stało się spalenie przez Kozaków Warny.
Hetman Stanisław Żółkiewski, wyprzedzając przewidywany atak turecki,zaatakował. Wojska polskie zostały rozbite przez przeważające siły turecko-tatarskie. W chaotycznym odwrocie zginął Żółkiewski. Zagony tureckie zapuściły się w głąb kraju.
Decydującą bitwę kolejnej kampanii stoczono później, w 1621 roku, pod granicznym Chocimiem. Polsko-kozackimi siłami dowodził Jan Karol Chodkiewicz. Podczas oblężenia zginął. W krytycznym momencie rozpoczęto rokowania, podpisano pokój; Rzeczpospolita jako " przedmurze chrześcijaństwa”.
Wojny polsko-tureckie w II połowie XVII wieku rozpoczął najazd wojsk tureckich za panowania Wiśniowieckiego. Turcy przekroczyli Dniepr i zdobyli Kamieniec Podolski - najpotężniejszą twierdzę osłaniającą polskie pograniczem; następnie zajęli Podole. Podpisano upokarzający dla Polski pokój w Buchaczu: król oddał Turcji ziemie i zobowiązał się po płacenia haraczu.
W 1673 r. zreformowane wojska polsko-litewskie pod wodzą hetmana Jana Sobieskiego zaatakowały Turcję i odniosły pod Chocimiem świetne zwycięstwo nad armią sułtańską.
W 1683 r. wobec zagrożenia ze strony wspólnego wroga Polska i monarchia Habsburgów zawarły sojusz zaczepno-obronny.
Turcy pojawili się pod Wiedniem 10 lipca 1683 r., po austriackiej prośbie o pomoc 12 września 1683 roku wojska tureckie zostały rozbite pod Wiedniem przez polską husarię.
Bitwa wiedeńska:
- zmienia bieg historii Europy
- uratowała chrześcijaństwo
- zapoczątkowała upadek potęgi politycznej państwa Osmanów
Pokój z Turcją zawarty w 1699r., już po śmierci Sobieskiego, zawarto w Karłowicach w Serbii. Rzeczpospolita odzyskała Kamieniec i ziemie utracone w układzie buczackim, jej granicą ponownie stał się Dniepr. Podole powróciło do macierzy.
Full tekst tutaj.
Historiaaaa O.o
Wojny polsko - rosyjskie w XVII wieku
1. Dymitriada
– w Polsce pojawia się człowiek podający się za Dymitra, młodszego syna Iwana Groźnego;
– magnateria kresowa (Wiśniowieccy, Mniszchowie) wspiera samozwańca – ślub Dymitra z Maryną Mniszchówną;
– samozwaniec wyrusza na prywatną wyprawę do Rosji w 1604 r.;
– Godunow bezpotomnie umiera, carem zostaje obwołany Dymitr – 1605 r.;
– Dymitr zostaje zamordowany w 1606 r. – zarzucano mu wprowadzanie zachodnich obyczajów, otaczanie się Polakami i jezuitami,
– nowym carem zostaje obwołany Wasyl Szujski;
– pojawia się następny samozwaniec.
2. Wojny Zygmunta III i Władysława IV Wazów
– Szujski nawiązuje sojusz ze Szwecją, co prowadzi do wojny z Rzeczpospolitą;
– wojska polskie zdobywają Smoleńsk;
– wojska polskie pod dowództwem Stanisława Żółkiewskiego zwyciężają wojska rosyjsko - szwedzkie pod Kłuszynem w 1610 r.;
– Moskwa zostaje zdobyta, a Szujski zostaje uwięziony;
– bojarzy proponują oddanie korony carskiej królewiczowi Władysławowi Wazie, pod warunkiem zmiany wiary na prawosławie;
– Zygmunt III odrzuca tą ofertę, w 1613 r. na tron carski zostaje powołany Michał Romanow;
– w Deulinie (Dywilinie) zostaje podpisany rozejm przyznający Rzeczpospolitej ziemię czernichowską, siewierską i smoleńską (1619 r.);
– wojska rosyjskie wykorzystują śmierć Zygmunta i nieskutecznie atakują Smoleńsk w 1632 r.;
– w Polanowie zawarty zostaje pokój wieczysty (1634 r.) na warunkach rozejmu w Dywilinie, Władysław IV ostatecznie rezygnuje z roszczeń do tronu rosyjskiego.
3. Od Perejasławia do Andruszowa
– Kozacy oddają w 1654 r. Ukrainę pod panowanie carskie (ugoda w Perejasławiu), co staje się przyczyną natychmiastowej wojny polsko - rosyjskiej przerwanej na czas „potopu” szwedzkiego;
– 1667 r. – zawarty zostaje rozejm w Andruszowie – podział Ukrainy wzdłuż linii Dniepru oraz utrata przez Rzeczpospolitą ziemi czernichowskiej, siewierskiej i smoleńskiej;
– 1686 r. – pokój Grzymułtowskiego potwierdza warunki rozejmu w Andruszowie.
Wojny polsko - szwedzkie w XVII w
Główną przyczyną wybuchu wojen polsko-szwedzkich była rywalizacja obu państw o dominację na wybrzeżach Bałtyku i przejęcie kontroli nad handlem morskim. Dodatkowym powodem wrogości był spór między polską i szwedzką gałęzią dynastii Wazów. Wybrany królem polskim szwedzki następca tronu Zygmunt III Waza został przez swoich szwedzkich poddanych pozbawiony należnego mu dziedzictwa (1599 r.). Ani on, ani jego synowie nie zrzekli się pretensji do tronu szwedzkiego. Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojen była decyzja Zygmunta III o przyłączeniu szwedzkiej części Inflant – Estonii, do Polski w 1600 r. Wojna o Inflanty trwała do 1611 r. I, mimo wielkiego
Podobna praca 65% Wojny polsko – szwedzkie w XVII wieku.
zwycięstwa wojsk polskich w bitwie pod Kircholmem w 1605 r., Inflanty zostały ostatecznie zajęte przez Szwedów w 1622 r. W latach 1626-1629 doszło do wojny o ujście Wisły. Wojska szwedzkie dowodzone przez Gustawa II Adolfa wylądowały w Prusach Książęcych i na Pomorzu Gdańskim w celu trwałego opanowania tych ziem. Wojska polskie odniosły kilka zwycięstw, m.in. pod Oliwą, Hamersztynem i Trzcianą, ale rozejm zawarty w 1629 w Starym Targu (Altmarku) był dla Rzeczypospolitej niekorzystny. Szwedzi nadal kontrolowali wybrzeże i otrzymali prawo do pobierania cła od towarów transportowanych przez polskie porty. Dopiero pokój zawarty w 1635 r. w Sztumskiej Wsi (Sztumdorf) przywrócił pełnię polskiego zwierzchnictwa nad Pomorzem i usunął z niego szwedzkie załogi wojskowe. W 1655 r. rozpoczęła się najcięższa z wojen polsko-szwedzkich, która znana jest w naszej historii jako “Potop”. Król szwedzki Karol X Gustaw, wykorzystując wewnętrzne konflikty Rzeczypospolitej, próbował opanować całe państwo polskie. Początkowo jego wojska odnosiły błyskawiczne sukcesy. Szlachta nie chciała walczyć (kapitulacja pospolitego ruszenia pod Ujściem), dając ucha szwedzkiej propagandzie, iż jest to wewnętrzny konflikt w rodzinie Wazów. Radziwiłłowie zawarli z Karolem Gustawem układ oddający im władzę nad Litwą. Król polski Jan Kazimierz opuścił kraj. Wydawać by się mogło, że wojna zakończyła się całkowitym podbojem Rzeczypospolitej. Jednak niedotrzymanie przez Karola Gustawa zobowiązań wobec szlachty i magnaterii, jak również grabieże wojsk szwedzkich wywołały żywiołowy wybuch powstania. Wielką rolę w odrodzeniu woli walki społeczeństwa polskiego odegrała obrona klasztoru jasnogórskiego. Skuteczna okazała się taktyka “wojny szarpanej” stosowana przez wybitnego dowódcę S. Czarnieckiego. Inny wybitny wódz J. Lubomirski odparł najazd księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego. Ciosem dla polskiej polityki były traktaty welawsko-bydgoskie zawarte w 1657 r. z księciem pruskim Fryderykiem Wilhelmem. Za cenę odstąpienia od sojuszu ze Szwedami został on całkowicie zwolniony z zależności lennej od Polski oraz otrzymał w lenno ziemię lęborską i bytowską. Ostatecznie wielkim wysiłkiem całego społeczeństwa udało się wyprzeć wojska szwedzkie z terenu Polski. W ostatnim okresie działań wojennych po stronie polskiej opowiedziały się Dania, Austria i Rosja, które obawiały się wzrostu potęgi szwedzkiej. Wojna zakończyła się pokojem w Oliwie w 1660 r. Nie zmienił on granic obu państw, jedynie Rzeczpospolita oficjalnie uznała przynależność Inflant do Szwecji. Król polski Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do tronu szwedzkiego. Rzeczpospolita obroniła swoją suwerenność, ale za cenę olbrzymich strat materialnych i ludnościowych.
Brakuje jeszcze wojen polsko-tureckich -.- ;p
1. Dymitriada
– w Polsce pojawia się człowiek podający się za Dymitra, młodszego syna Iwana Groźnego;
– magnateria kresowa (Wiśniowieccy, Mniszchowie) wspiera samozwańca – ślub Dymitra z Maryną Mniszchówną;
– samozwaniec wyrusza na prywatną wyprawę do Rosji w 1604 r.;
– Godunow bezpotomnie umiera, carem zostaje obwołany Dymitr – 1605 r.;
– Dymitr zostaje zamordowany w 1606 r. – zarzucano mu wprowadzanie zachodnich obyczajów, otaczanie się Polakami i jezuitami,
– nowym carem zostaje obwołany Wasyl Szujski;
– pojawia się następny samozwaniec.
2. Wojny Zygmunta III i Władysława IV Wazów
– Szujski nawiązuje sojusz ze Szwecją, co prowadzi do wojny z Rzeczpospolitą;
– wojska polskie zdobywają Smoleńsk;
– wojska polskie pod dowództwem Stanisława Żółkiewskiego zwyciężają wojska rosyjsko - szwedzkie pod Kłuszynem w 1610 r.;
– Moskwa zostaje zdobyta, a Szujski zostaje uwięziony;
– bojarzy proponują oddanie korony carskiej królewiczowi Władysławowi Wazie, pod warunkiem zmiany wiary na prawosławie;
– Zygmunt III odrzuca tą ofertę, w 1613 r. na tron carski zostaje powołany Michał Romanow;
– w Deulinie (Dywilinie) zostaje podpisany rozejm przyznający Rzeczpospolitej ziemię czernichowską, siewierską i smoleńską (1619 r.);
– wojska rosyjskie wykorzystują śmierć Zygmunta i nieskutecznie atakują Smoleńsk w 1632 r.;
– w Polanowie zawarty zostaje pokój wieczysty (1634 r.) na warunkach rozejmu w Dywilinie, Władysław IV ostatecznie rezygnuje z roszczeń do tronu rosyjskiego.
3. Od Perejasławia do Andruszowa
– Kozacy oddają w 1654 r. Ukrainę pod panowanie carskie (ugoda w Perejasławiu), co staje się przyczyną natychmiastowej wojny polsko - rosyjskiej przerwanej na czas „potopu” szwedzkiego;
– 1667 r. – zawarty zostaje rozejm w Andruszowie – podział Ukrainy wzdłuż linii Dniepru oraz utrata przez Rzeczpospolitą ziemi czernichowskiej, siewierskiej i smoleńskiej;
– 1686 r. – pokój Grzymułtowskiego potwierdza warunki rozejmu w Andruszowie.
Wojny polsko - szwedzkie w XVII w
Główną przyczyną wybuchu wojen polsko-szwedzkich była rywalizacja obu państw o dominację na wybrzeżach Bałtyku i przejęcie kontroli nad handlem morskim. Dodatkowym powodem wrogości był spór między polską i szwedzką gałęzią dynastii Wazów. Wybrany królem polskim szwedzki następca tronu Zygmunt III Waza został przez swoich szwedzkich poddanych pozbawiony należnego mu dziedzictwa (1599 r.). Ani on, ani jego synowie nie zrzekli się pretensji do tronu szwedzkiego. Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojen była decyzja Zygmunta III o przyłączeniu szwedzkiej części Inflant – Estonii, do Polski w 1600 r. Wojna o Inflanty trwała do 1611 r. I, mimo wielkiego
Podobna praca 65% Wojny polsko – szwedzkie w XVII wieku.
zwycięstwa wojsk polskich w bitwie pod Kircholmem w 1605 r., Inflanty zostały ostatecznie zajęte przez Szwedów w 1622 r. W latach 1626-1629 doszło do wojny o ujście Wisły. Wojska szwedzkie dowodzone przez Gustawa II Adolfa wylądowały w Prusach Książęcych i na Pomorzu Gdańskim w celu trwałego opanowania tych ziem. Wojska polskie odniosły kilka zwycięstw, m.in. pod Oliwą, Hamersztynem i Trzcianą, ale rozejm zawarty w 1629 w Starym Targu (Altmarku) był dla Rzeczypospolitej niekorzystny. Szwedzi nadal kontrolowali wybrzeże i otrzymali prawo do pobierania cła od towarów transportowanych przez polskie porty. Dopiero pokój zawarty w 1635 r. w Sztumskiej Wsi (Sztumdorf) przywrócił pełnię polskiego zwierzchnictwa nad Pomorzem i usunął z niego szwedzkie załogi wojskowe. W 1655 r. rozpoczęła się najcięższa z wojen polsko-szwedzkich, która znana jest w naszej historii jako “Potop”. Król szwedzki Karol X Gustaw, wykorzystując wewnętrzne konflikty Rzeczypospolitej, próbował opanować całe państwo polskie. Początkowo jego wojska odnosiły błyskawiczne sukcesy. Szlachta nie chciała walczyć (kapitulacja pospolitego ruszenia pod Ujściem), dając ucha szwedzkiej propagandzie, iż jest to wewnętrzny konflikt w rodzinie Wazów. Radziwiłłowie zawarli z Karolem Gustawem układ oddający im władzę nad Litwą. Król polski Jan Kazimierz opuścił kraj. Wydawać by się mogło, że wojna zakończyła się całkowitym podbojem Rzeczypospolitej. Jednak niedotrzymanie przez Karola Gustawa zobowiązań wobec szlachty i magnaterii, jak również grabieże wojsk szwedzkich wywołały żywiołowy wybuch powstania. Wielką rolę w odrodzeniu woli walki społeczeństwa polskiego odegrała obrona klasztoru jasnogórskiego. Skuteczna okazała się taktyka “wojny szarpanej” stosowana przez wybitnego dowódcę S. Czarnieckiego. Inny wybitny wódz J. Lubomirski odparł najazd księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego. Ciosem dla polskiej polityki były traktaty welawsko-bydgoskie zawarte w 1657 r. z księciem pruskim Fryderykiem Wilhelmem. Za cenę odstąpienia od sojuszu ze Szwedami został on całkowicie zwolniony z zależności lennej od Polski oraz otrzymał w lenno ziemię lęborską i bytowską. Ostatecznie wielkim wysiłkiem całego społeczeństwa udało się wyprzeć wojska szwedzkie z terenu Polski. W ostatnim okresie działań wojennych po stronie polskiej opowiedziały się Dania, Austria i Rosja, które obawiały się wzrostu potęgi szwedzkiej. Wojna zakończyła się pokojem w Oliwie w 1660 r. Nie zmienił on granic obu państw, jedynie Rzeczpospolita oficjalnie uznała przynależność Inflant do Szwecji. Król polski Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do tronu szwedzkiego. Rzeczpospolita obroniła swoją suwerenność, ale za cenę olbrzymich strat materialnych i ludnościowych.
Brakuje jeszcze wojen polsko-tureckich -.- ;p
sobota, 8 października 2011
Składki
Za kilka dni Dzień Nauczyciela, więc wypadałoby kupić coś naszej Wychowawczyni. Mamy już parę koncepcji, ale wszystko ustalimy dokładnie w poniedziałek, jednak najlepiej byłoby, gdyby KAŻDY na poniedziałek przyniósł 3 zł, bo tyle wynosi składka klasowa na prezent dla Pani. Postarajcie się, nie tak, jak ze zdjęciami :) Co do zdjęć - ci, którzy nie zapłacili za zdjęcie klasowe, na poniedziałek obowiązkowo 6 zł! Czyli łącznie 9 zł, jeśli ktoś jeszcze za zdjęcia nie za płacił, a jest to chyba większość klasy.
czwartek, 6 października 2011
PO - kartkówka
Zapewne już macie, ale i tak wstawie, chociaż nie mam pewnosci czy to takie pytania:
1. Pojęcie pierwszej pomocy.
2. Cele.
3. Znaczenie.
4. Chyba główne podmioty...
1, 2 i 4 macie w książce, str.7 i 10.
Na 3 wstawiam bo pewnie nikt nie notował;)
Znaczenie pierwszej pomocy:-sam fakt zajęcia się poszkodowanym wpływa na jego stan psychiczny,
-mija zjawisko lęku, bólu, strachu,
-dodaje otuchy,
-pozwala przetrwać do momentu przybycia fachowych służb ratunkowych,
-?zmniejsza efekt kalectwa?
-ratuje zdrowie, życie.
1. Pojęcie pierwszej pomocy.
2. Cele.
3. Znaczenie.
4. Chyba główne podmioty...
1, 2 i 4 macie w książce, str.7 i 10.
Na 3 wstawiam bo pewnie nikt nie notował;)
Znaczenie pierwszej pomocy:-sam fakt zajęcia się poszkodowanym wpływa na jego stan psychiczny,
-mija zjawisko lęku, bólu, strachu,
-dodaje otuchy,
-pozwala przetrwać do momentu przybycia fachowych służb ratunkowych,
-?zmniejsza efekt kalectwa?
-ratuje zdrowie, życie.
środa, 5 października 2011
niedziela, 2 października 2011
1. Wymień chronologicznie wszystkich królów elekcyjnych:
- Henryk Walezy (1573-1574)
- Stefan Batory (1576-1586)
-Zygmunt III Waza (1587-1632)
- Władysław IV (1632-1648)
- Jan Kazimierz (1648-1668)
- Michał Korybut Wiśniowiecki (1669-1673)
- Jan III Sobieski (1674-1696)
- August II Mocny 1697-1706, 1709-1733
- Stanisław I Leszczyński 1704-1709, 1733-1736
- August III Sas 1733-1763
- Stanisław II August Poniatowski 1764-1795
2. Daty:
1423 – przywilej warecki – Władysław Jagiełło
₪ ograniczenie władzy sądowniczej starosty grodowego do spraw z czterech artykułów grodzkich (podpalenie, napad na szlachcica, rabunek na drodze publicznej, gwałt)
₪ dopuszczenie wykupu sołectw od “krnąbrnych” sołtysów
₪ wojewoda miał corocznie ustalać maksymalne ceny towarów i artykułów spożywczych w miastach tzw. Taksy wojewodzińskie
₪ ograniczenie przenoszenia się chłopów do miast
1430 – przywilej jedlneński – Władysław Jagiełło
Przywilej wydany w zamian za zgodę szlachty na objęcie tronu polskiego przez jednego z synów Władysława Jagiełły
₪ potwierdzenie dotychczasowych przywilejów
₪ zakaz uwięzienia szlachcica bez wyroku sądowego (neminem captivabimus nisi iure victum)
₪ nakaz rezerwowania urzędów wyłącznie dla szlachty danej ziemi
1434 – przywilej krakowski – Władysław Jagiełło (patrz jedlneński)
1454 – przywilej Cerkwicko-nieszawski - Kazimierz Jagiellończyk
₪ nienakładanie nowych podatków, niezwoływanie pospolitego ruszenia I niezmienianie praw bez zgody szlachty
₪ zaostrzenie kar za zbiegostwo chłopów
₪ zakaz łączenia urzędów starosty i wojewody (lub kasztelana) w danej ziemi/województwie
1454-1466 – wojna trzynastoletnia (1466 – II pokój toruński)
1493 – przywilej piotrkowski – Jan Olbracht
₪ oddzielenie obrady przedstawicieli średniej szlachty – izby poselskiej I magnaterii – Senatu, uważane za tradycyjny początek Sejmu Walnego (parlamentu)
1496 – przywilej piotrkowski – Jan Olbracht
₪ ograniczenie wolności chłopów – możliwość wyjścia ze wsi jednego chłopa w ciągu roku, zaostrzenie kar za zbiegostwo (początek przypisania chłopa do ziemi)
₪ zakaz nabywania I posiadania dóbr ziemskich przez mieszczan (1543-obowiązek sprzedaży przez mieszczan posiadanych dóbr)
1505 – przywilej radomski – Aleksander Jagiellończyk
Konstytucja “Nihil Novi” – “nic nowego o nas bez nas”
₪ wprowadzenie nowych praw i podatków tylko za zgodą szlachty
₪ zakaz rozpatrywania spraw świeckich przez trybunały kościelne
₪ ograniczenie osobom spoza szlachty dostępu do urzędów
₪ zakaz trudnienia się przez szlachtę handlem i rzemiosłem pod groźbą utraty szlachectwa
1569 – unia lubelska
1515 – układ wiedeński – zjazd monarchów: cesarza Maksymiliana I, Władysława, króla Czech I Węgier I Zygmunta Starego, króla polski. Zaplanowano wówczas małżeństwo wnuka cesarza Ferdynanda z córką Władysława Anną i wnuczki cesarza Marii Habsburżanki z Ludwikiem Jagiellończykiem (syn Władysława); układ gwarantował, że w przypadku wygaśnięcia jednej z dynastii druga przejmie jej ziemie.
1572-1573
1610 – bitwa pod Kłuszynem, zakończona klęską wojsk rosyjsko-szwedzkich
1612 – wkroczenie do Moskwy Stanisława Żółkiewskiego i okupacja Kremla
1605 – ogłoszenie Dymitra carem (Dymitr I Samozwaniec)
1655-1660 – potop szwedzki
1683 – odsiecz wiedeńska pod dowództwem Jana III Sobieskiego, rozbicie wojsk tureckich wezyra Kara Mustafy
1699 – pokój w Karłowicach – odzyskanie Podola i Ukrainy przez Polskę, zrzeczenie się Węgier i Dalmacji przez Turcję na rzecz Austrii, ostateczne złamanie potęgi tureckiej i tureckiego zagrożenia dla Europy.
3.
Stanisław Żółkiewski (1547-1620) – od 1588 piastował urząd hetmana polnego koronnego. Był doświadczonym żołnierzem, brał udział w rokoszu sandomierskiego, dowodził w bitwie pod Kłuszynem (4 lipca 1610 – zwycięstwo nad wojskami rosyjskimi). W 1620 dowodził wyprawą do Mołdawii, jednak zgromadzone siły okazały się zbyt słabe. Zginął podczas obrony polskiego obozu pod Cecorą wraz z wieloma żołnierzami polskimi.
Jan Karol Chodkiewicz (1560-1621) – hetman litewski. Jego talent wojenny przyczynił się do wygranej wojsk polskich pod Kircholmem (1605). Zwycięstwo jednak nie przyniosło konkretnych rozstrzygnięć w trwającym konflikcie inflanckim. Był dowódcą połączonych wojsk polskich i litewskich w czasie obrony Chocimia przed Turkami w 1621 roku. Zmarł w obozie pod Chocimiem.
Jan III Sobieski (1629-1696) – król polski od 1674. W okresie powstania Chmielnickiego walczył w obronie Zbaraża i pod Beresteczkiem, gdzie został ciężko ranny. Kolejny dowód wierności Janowi Kazimierzowi dał walcząc przeciw rokoszowi Lubomirskiego (1655-1666), za co został mianowany marszałkiem wielkim koronnym, a następnie hetmanem polnym koronnym (1666). Rok później dysponując zaledwie 3 tys. żołnierzy, walczył przeciw 20 tys. armii tatarsko-kozackiej Piotra Doroszenki pod Podhajcami. Za zwycięstwo został mianowany hetmanem wielkim koronnym. W 1973 przedstawił plan kontrofensywy przeciw Turcji, która zakończyła się słynnym zwycięstwem pod Chocimiem (11 XI 1973). Z rąk Tureckich odebrał Bar, Mohylów, Kalnik i Bracław, a w 1675 obronił przed ich atakiem Lwów. Odebrał Turkom prawie wszystkie ziemie polskie poza Kamieńcem Podolskim. Jeszcze w 1675 Jan III rozpoczął w tajemnicy pertraktacje z Francją i Szwecją przeciw Brandenburgii, które miały przywrócić Polsce zwierzchnictwo w Prusach Książęcych. Jednak wobec silnego oporu szlachty król musiał zrezygnować z tych planów i wrócić do antytureckiego sojuszu z Habsburgami, którego owocem było zwycięstwo Sobieskiego pod Wiedniem (12 IX 1683).
Stefan Czarniecki (1599-1665) – kasztelan kijowski 1655, wojewoda ruski od 1657, kijowski od 1664, hetman polny koronny 1665. Czarniecki został wzięty przez Tatarów do niewoli, a następnie wydany przez nich Kozakom, którzy zwolnili go w 1649 po układzie Zborowskim. Został wtedy głównym doradcą Jana Kazimierza w sprawach kozackich i to on zaproponował zaatakować Kozaków pod Beresteczkiem (1651). W 1655, gdy armia szwedzka uderzyła na Rzeczpospolitą bronił Krakowa. Jednak nie doczekawszy się odsieczy musiał poddać miasto, a sam podążył za królem na Śląsk. Rozpoczął przeciw Szwedom wojnę partyzancką, w którą wciągnął nawet chłopów. Odniósł zwycięstwo nad Wartą (5 IV 1656). Zajął Bydgoszcz i Tucholę. Po pokonaniu w 1657 księcia siedmiogrodzkiego, który uderzył na Polskę w porozumieniu ze Szwecją, Czarniecki wyruszył (dwukrotnie) jeszcze do sprzymierzonej z Polską Danii, gdzie wsławił się w walkach o wyspę Alsen i twierdzę Koldyngę. 27 VI 1660 wraz z Pawłem Sapiehą odniósł zwycięstwo pod Płonką.
Michał Korybut Wiśniowiecki (1640-1673) – był synem wojewody ruskiego Jeremiego Wiśniowieckiego, jednak okazało się, że nie odziedziczył talentów przywódczych ojca. Pogłębiały się decentralizacja państwa i samowola magnaterii, która zrywała każdy sejm, na którym usiłowano wprowadzić jakiekolwiek reformy. Kraj ubożał, armia była przestarzała i źle funkcjonowała. Chaos potęgowały konflikty z Turcją i problemy na Ukrainie. W 1672 r. Turcja wypowiedziała Polsce wojnę, jednak nawet to nie powstrzymało szlachty zmierzającej ku rozpętaniu wojny domowej. Pomimo zwycięstw odnoszonych przez hetmana Jana Sobieskiego Polska zmuszona była oddać Turcji ziemie wschodnie i zgodzić się na płacenie ustalonej na mocy rozejmu w Buczaczu daniny.
Henryk Walezy (1551-1589) – pierwszy elekcyjny król polski. Panował krótko (w latach 1573-1574). W czerwcu 1574, na wieść o śmierci swego brata Karola IX, Henryk uciekł potajemnie do Francji, gdzie objął tron jako Henryk III.
Jakub Uchański (1502-1581) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1562. Poparł propozycję utworzenia Kościoła narodowego, który byłby tylko częściowo podległy papiestwu. Poparł postanowienia konfederacji warszawskiej (1573). Pierwszy interrex.
Dymitr Samozwaniec – w rzeczywistości Grisza Otriepiew. Człowiek podający się za cudownie ocalonego młodszego syna Iwana Groźnego. Zaczął szukać wsparcia u polskich magnatów (m.in. u Jerzego Mnisza, wojewody sandomierskiego, oraz u rodu Wiśniowieckich). W 1605 roku został ogłoszony carem, jednak rok później wybuchło powstanie przeciw niemu (poniósł śmierć).
4. Wyjaśnij pojęcia:
Liberum veto – liberum-wolne veto-prostestuję, nie pozwalam. Po raz pierwszy tej formuły użył Władysław Siciński w 1652 roku. Prawo stosowane przez szlachtę zezwalające posłowi na zerwanie sejmu lub sejmiku wtedy, gdy nie chciał dopuścić do zatwierdzenia jego uchwał. Poseł zgłaszający liberum veto nie miał obowiązku uzasadnienia swojego stanowiska. Liberum veto wynikało z przyjętej, doprowadzonej do absurdu, zasady jednomyślności w głosowaniu nad uchwałami sejmowymi. Szlachta uznała liberum veto za główny symbol swojej „złotej wolności” i skuteczną zaporę przeciw próbom wprowadzenia absolutyzmu. Zasada ta została zniesiona przez Konstytucję 3 maja.
Wolna elekcja – wybór monarchy nieprzestrzegający zasad sukcesji dynastycznej. Na elekcji szlachta głosowała województwami w obecności posłów, którzy zanosili jej głosy do senatu: wybór króla ogłaszał marszałek, mianował natomiast prymas. Pierwsza wolna elekcja w Polsce odbyła się w roku 1573 we wsi Kamień pod Warszawą.
Elekcja Virtim – łac. Każdemu z osobna, ile na każdego przypada. Zasada udziału całej szlachty przy wyborze króla.
Pacta conventa – łac. Pactum – układ, conventus – uzgodniony. Była to umowa pomiędzy szlachtą a nowo wybranym królem, której elekt osobiście składał pewne zobowiązania wobec wyborców (polityczne i finansowe). W przeciwieństwie do henrykowskich były inne dla każdego monarchy. Po raz pierwszy zostały sformułowane w 1573 dla Henryka Walezego i z czasem weszły do praw kardynalnych.
Artykuły henrykowskie – sporządzone przez szlachtę polską w okresie I bezkrólewia (1573). Zbiór podstawowych praw określających zasady Rzeczypospolitej i Litwy, które każdy nowo wybrany król musiał zatwierdzić i przestrzegać. Przede wszystkim potwierdzały wolną elekcję, zobowiązywały króla do regularnego zwoływania sejmu(co 2 lata na 6 tygodni), uznania konfederacji warszawskiej (tolerancja religijna), niezwoływanie pospolitego ruszenia i nienakładanie nowych podatków i ceł bez zgody sejmu, prawa kontroli polityki zagranicznej przez senat, powołania stałej rady senatorów-rezydentów (16 osób, które powoływał sejm na 3-miesięczną kadencję), opłacania pospolitego ruszenia za granicami państwa, utrzymywania wojska kwarcianego. W razie nieprzestrzegania artykułów przez króla szlachta mogła wypowiedzieć mu posłuszeństwo (prawo do rokoszu).
Interrex – osoba przejmująca władzę w państwie na czas bezkrólewia. Funkcję tę pełnił prymas Polski. Pierwszym interreksem został Jakub Uchański w 1572.
Dymitriady – nazwa interwencji zbrojnych części polskiej magnaterii w wewnętrzne sprawy Carstwa Rosyjskiego w czasie Wielkiej Smuty w latach 1604-1610, w celu osadzenia na tronie moskiewskim pretendentów podających się za syna Iwana Groźnego. Dymitriady były jedną z przyczyn wybuchu wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618.
Unia realna w Lublinie – zawarta na sejmie 1 VII 1569. Przeciwni tej unii byli litewscy magnaci z Mikołajem Radziwiłłem na czele, gdyż nie chcieli utracić swojej dominującej pozycji na Litwie ani dopuścić do zrównania swoich praw z resztą szlachty. Oba państwa miały odtąd posiadać wspólnego i razem obieranego władcę, wspólny sejm, senat, monetę, politykę zagraniczną i wojskową. Odrębne natomiast pozostawały urzędy, wojsko, skarb i sądownictwo.
Sejm Walny – ukształtował się u schyłku XV wieku (1493) i składał się z trzech stanów sejmujących: Izby poselskiej (przedstawiciele poszczególnych ziem, wybrani na sejmikach – posłowie -170), senatu (biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, urzędnicy koronni i litewscy: kanclerze, marszałkowie i podskarbiowie ok. 140 senatorów), króla. Organizacja wewnętrzna sejmu: izba poselska obradowała oddzielnie pod kierunkiem marszałka. Senatowi przewodniczył król. Na początku i na końcu obrad obie izby zbierały się wspólnie. Uprawnienie sejmu: uchwalał ustawy (konstytucje). Podejmował decyzje w sprawach: liczebności wojska, wydatków i dochodów państwa, wielkości podatków. Brał udział w decydowaniu o polityce zagranicznej (wysyłając poselstwa, decydując o przymierzach i wojnie). Podejmował uchwały większością głosów. Czas trwania: sejm zwyczajny zwoływany początkowo w dowolnym terminie przez króla (on ustalał cel obrad), od 1573 – sejm co 2 lata na 6 tygodni. Miejsce obrad: Piotrków, Kraków, Warszawa, Grodno, Lublin.
Kozaczyzna ??? nie mam pojęcia ;/
Ostatnie zadanie to krótka charakterystyka wojen polsko rosyjskich, polsko szwedzkich i polsko tureckich. Nie mam czasu żeby zrobić więc zostawiam to w waszych rękach :) xD
- Henryk Walezy (1573-1574)
- Stefan Batory (1576-1586)
-Zygmunt III Waza (1587-1632)
- Władysław IV (1632-1648)
- Jan Kazimierz (1648-1668)
- Michał Korybut Wiśniowiecki (1669-1673)
- Jan III Sobieski (1674-1696)
- August II Mocny 1697-1706, 1709-1733
- Stanisław I Leszczyński 1704-1709, 1733-1736
- August III Sas 1733-1763
- Stanisław II August Poniatowski 1764-1795
2. Daty:
1423 – przywilej warecki – Władysław Jagiełło
₪ ograniczenie władzy sądowniczej starosty grodowego do spraw z czterech artykułów grodzkich (podpalenie, napad na szlachcica, rabunek na drodze publicznej, gwałt)
₪ dopuszczenie wykupu sołectw od “krnąbrnych” sołtysów
₪ wojewoda miał corocznie ustalać maksymalne ceny towarów i artykułów spożywczych w miastach tzw. Taksy wojewodzińskie
₪ ograniczenie przenoszenia się chłopów do miast
1430 – przywilej jedlneński – Władysław Jagiełło
Przywilej wydany w zamian za zgodę szlachty na objęcie tronu polskiego przez jednego z synów Władysława Jagiełły
₪ potwierdzenie dotychczasowych przywilejów
₪ zakaz uwięzienia szlachcica bez wyroku sądowego (neminem captivabimus nisi iure victum)
₪ nakaz rezerwowania urzędów wyłącznie dla szlachty danej ziemi
1434 – przywilej krakowski – Władysław Jagiełło (patrz jedlneński)
1454 – przywilej Cerkwicko-nieszawski - Kazimierz Jagiellończyk
₪ nienakładanie nowych podatków, niezwoływanie pospolitego ruszenia I niezmienianie praw bez zgody szlachty
₪ zaostrzenie kar za zbiegostwo chłopów
₪ zakaz łączenia urzędów starosty i wojewody (lub kasztelana) w danej ziemi/województwie
1454-1466 – wojna trzynastoletnia (1466 – II pokój toruński)
1493 – przywilej piotrkowski – Jan Olbracht
₪ oddzielenie obrady przedstawicieli średniej szlachty – izby poselskiej I magnaterii – Senatu, uważane za tradycyjny początek Sejmu Walnego (parlamentu)
1496 – przywilej piotrkowski – Jan Olbracht
₪ ograniczenie wolności chłopów – możliwość wyjścia ze wsi jednego chłopa w ciągu roku, zaostrzenie kar za zbiegostwo (początek przypisania chłopa do ziemi)
₪ zakaz nabywania I posiadania dóbr ziemskich przez mieszczan (1543-obowiązek sprzedaży przez mieszczan posiadanych dóbr)
1505 – przywilej radomski – Aleksander Jagiellończyk
Konstytucja “Nihil Novi” – “nic nowego o nas bez nas”
₪ wprowadzenie nowych praw i podatków tylko za zgodą szlachty
₪ zakaz rozpatrywania spraw świeckich przez trybunały kościelne
₪ ograniczenie osobom spoza szlachty dostępu do urzędów
₪ zakaz trudnienia się przez szlachtę handlem i rzemiosłem pod groźbą utraty szlachectwa
1569 – unia lubelska
1515 – układ wiedeński – zjazd monarchów: cesarza Maksymiliana I, Władysława, króla Czech I Węgier I Zygmunta Starego, króla polski. Zaplanowano wówczas małżeństwo wnuka cesarza Ferdynanda z córką Władysława Anną i wnuczki cesarza Marii Habsburżanki z Ludwikiem Jagiellończykiem (syn Władysława); układ gwarantował, że w przypadku wygaśnięcia jednej z dynastii druga przejmie jej ziemie.
1572-1573
1610 – bitwa pod Kłuszynem, zakończona klęską wojsk rosyjsko-szwedzkich
1612 – wkroczenie do Moskwy Stanisława Żółkiewskiego i okupacja Kremla
1605 – ogłoszenie Dymitra carem (Dymitr I Samozwaniec)
1655-1660 – potop szwedzki
1683 – odsiecz wiedeńska pod dowództwem Jana III Sobieskiego, rozbicie wojsk tureckich wezyra Kara Mustafy
1699 – pokój w Karłowicach – odzyskanie Podola i Ukrainy przez Polskę, zrzeczenie się Węgier i Dalmacji przez Turcję na rzecz Austrii, ostateczne złamanie potęgi tureckiej i tureckiego zagrożenia dla Europy.
3.
Stanisław Żółkiewski (1547-1620) – od 1588 piastował urząd hetmana polnego koronnego. Był doświadczonym żołnierzem, brał udział w rokoszu sandomierskiego, dowodził w bitwie pod Kłuszynem (4 lipca 1610 – zwycięstwo nad wojskami rosyjskimi). W 1620 dowodził wyprawą do Mołdawii, jednak zgromadzone siły okazały się zbyt słabe. Zginął podczas obrony polskiego obozu pod Cecorą wraz z wieloma żołnierzami polskimi.
Jan Karol Chodkiewicz (1560-1621) – hetman litewski. Jego talent wojenny przyczynił się do wygranej wojsk polskich pod Kircholmem (1605). Zwycięstwo jednak nie przyniosło konkretnych rozstrzygnięć w trwającym konflikcie inflanckim. Był dowódcą połączonych wojsk polskich i litewskich w czasie obrony Chocimia przed Turkami w 1621 roku. Zmarł w obozie pod Chocimiem.
Jan III Sobieski (1629-1696) – król polski od 1674. W okresie powstania Chmielnickiego walczył w obronie Zbaraża i pod Beresteczkiem, gdzie został ciężko ranny. Kolejny dowód wierności Janowi Kazimierzowi dał walcząc przeciw rokoszowi Lubomirskiego (1655-1666), za co został mianowany marszałkiem wielkim koronnym, a następnie hetmanem polnym koronnym (1666). Rok później dysponując zaledwie 3 tys. żołnierzy, walczył przeciw 20 tys. armii tatarsko-kozackiej Piotra Doroszenki pod Podhajcami. Za zwycięstwo został mianowany hetmanem wielkim koronnym. W 1973 przedstawił plan kontrofensywy przeciw Turcji, która zakończyła się słynnym zwycięstwem pod Chocimiem (11 XI 1973). Z rąk Tureckich odebrał Bar, Mohylów, Kalnik i Bracław, a w 1675 obronił przed ich atakiem Lwów. Odebrał Turkom prawie wszystkie ziemie polskie poza Kamieńcem Podolskim. Jeszcze w 1675 Jan III rozpoczął w tajemnicy pertraktacje z Francją i Szwecją przeciw Brandenburgii, które miały przywrócić Polsce zwierzchnictwo w Prusach Książęcych. Jednak wobec silnego oporu szlachty król musiał zrezygnować z tych planów i wrócić do antytureckiego sojuszu z Habsburgami, którego owocem było zwycięstwo Sobieskiego pod Wiedniem (12 IX 1683).
Stefan Czarniecki (1599-1665) – kasztelan kijowski 1655, wojewoda ruski od 1657, kijowski od 1664, hetman polny koronny 1665. Czarniecki został wzięty przez Tatarów do niewoli, a następnie wydany przez nich Kozakom, którzy zwolnili go w 1649 po układzie Zborowskim. Został wtedy głównym doradcą Jana Kazimierza w sprawach kozackich i to on zaproponował zaatakować Kozaków pod Beresteczkiem (1651). W 1655, gdy armia szwedzka uderzyła na Rzeczpospolitą bronił Krakowa. Jednak nie doczekawszy się odsieczy musiał poddać miasto, a sam podążył za królem na Śląsk. Rozpoczął przeciw Szwedom wojnę partyzancką, w którą wciągnął nawet chłopów. Odniósł zwycięstwo nad Wartą (5 IV 1656). Zajął Bydgoszcz i Tucholę. Po pokonaniu w 1657 księcia siedmiogrodzkiego, który uderzył na Polskę w porozumieniu ze Szwecją, Czarniecki wyruszył (dwukrotnie) jeszcze do sprzymierzonej z Polską Danii, gdzie wsławił się w walkach o wyspę Alsen i twierdzę Koldyngę. 27 VI 1660 wraz z Pawłem Sapiehą odniósł zwycięstwo pod Płonką.
Michał Korybut Wiśniowiecki (1640-1673) – był synem wojewody ruskiego Jeremiego Wiśniowieckiego, jednak okazało się, że nie odziedziczył talentów przywódczych ojca. Pogłębiały się decentralizacja państwa i samowola magnaterii, która zrywała każdy sejm, na którym usiłowano wprowadzić jakiekolwiek reformy. Kraj ubożał, armia była przestarzała i źle funkcjonowała. Chaos potęgowały konflikty z Turcją i problemy na Ukrainie. W 1672 r. Turcja wypowiedziała Polsce wojnę, jednak nawet to nie powstrzymało szlachty zmierzającej ku rozpętaniu wojny domowej. Pomimo zwycięstw odnoszonych przez hetmana Jana Sobieskiego Polska zmuszona była oddać Turcji ziemie wschodnie i zgodzić się na płacenie ustalonej na mocy rozejmu w Buczaczu daniny.
Henryk Walezy (1551-1589) – pierwszy elekcyjny król polski. Panował krótko (w latach 1573-1574). W czerwcu 1574, na wieść o śmierci swego brata Karola IX, Henryk uciekł potajemnie do Francji, gdzie objął tron jako Henryk III.
Jakub Uchański (1502-1581) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1562. Poparł propozycję utworzenia Kościoła narodowego, który byłby tylko częściowo podległy papiestwu. Poparł postanowienia konfederacji warszawskiej (1573). Pierwszy interrex.
Dymitr Samozwaniec – w rzeczywistości Grisza Otriepiew. Człowiek podający się za cudownie ocalonego młodszego syna Iwana Groźnego. Zaczął szukać wsparcia u polskich magnatów (m.in. u Jerzego Mnisza, wojewody sandomierskiego, oraz u rodu Wiśniowieckich). W 1605 roku został ogłoszony carem, jednak rok później wybuchło powstanie przeciw niemu (poniósł śmierć).
4. Wyjaśnij pojęcia:
Liberum veto – liberum-wolne veto-prostestuję, nie pozwalam. Po raz pierwszy tej formuły użył Władysław Siciński w 1652 roku. Prawo stosowane przez szlachtę zezwalające posłowi na zerwanie sejmu lub sejmiku wtedy, gdy nie chciał dopuścić do zatwierdzenia jego uchwał. Poseł zgłaszający liberum veto nie miał obowiązku uzasadnienia swojego stanowiska. Liberum veto wynikało z przyjętej, doprowadzonej do absurdu, zasady jednomyślności w głosowaniu nad uchwałami sejmowymi. Szlachta uznała liberum veto za główny symbol swojej „złotej wolności” i skuteczną zaporę przeciw próbom wprowadzenia absolutyzmu. Zasada ta została zniesiona przez Konstytucję 3 maja.
Wolna elekcja – wybór monarchy nieprzestrzegający zasad sukcesji dynastycznej. Na elekcji szlachta głosowała województwami w obecności posłów, którzy zanosili jej głosy do senatu: wybór króla ogłaszał marszałek, mianował natomiast prymas. Pierwsza wolna elekcja w Polsce odbyła się w roku 1573 we wsi Kamień pod Warszawą.
Elekcja Virtim – łac. Każdemu z osobna, ile na każdego przypada. Zasada udziału całej szlachty przy wyborze króla.
Pacta conventa – łac. Pactum – układ, conventus – uzgodniony. Była to umowa pomiędzy szlachtą a nowo wybranym królem, której elekt osobiście składał pewne zobowiązania wobec wyborców (polityczne i finansowe). W przeciwieństwie do henrykowskich były inne dla każdego monarchy. Po raz pierwszy zostały sformułowane w 1573 dla Henryka Walezego i z czasem weszły do praw kardynalnych.
Artykuły henrykowskie – sporządzone przez szlachtę polską w okresie I bezkrólewia (1573). Zbiór podstawowych praw określających zasady Rzeczypospolitej i Litwy, które każdy nowo wybrany król musiał zatwierdzić i przestrzegać. Przede wszystkim potwierdzały wolną elekcję, zobowiązywały króla do regularnego zwoływania sejmu(co 2 lata na 6 tygodni), uznania konfederacji warszawskiej (tolerancja religijna), niezwoływanie pospolitego ruszenia i nienakładanie nowych podatków i ceł bez zgody sejmu, prawa kontroli polityki zagranicznej przez senat, powołania stałej rady senatorów-rezydentów (16 osób, które powoływał sejm na 3-miesięczną kadencję), opłacania pospolitego ruszenia za granicami państwa, utrzymywania wojska kwarcianego. W razie nieprzestrzegania artykułów przez króla szlachta mogła wypowiedzieć mu posłuszeństwo (prawo do rokoszu).
Interrex – osoba przejmująca władzę w państwie na czas bezkrólewia. Funkcję tę pełnił prymas Polski. Pierwszym interreksem został Jakub Uchański w 1572.
Dymitriady – nazwa interwencji zbrojnych części polskiej magnaterii w wewnętrzne sprawy Carstwa Rosyjskiego w czasie Wielkiej Smuty w latach 1604-1610, w celu osadzenia na tronie moskiewskim pretendentów podających się za syna Iwana Groźnego. Dymitriady były jedną z przyczyn wybuchu wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618.
Unia realna w Lublinie – zawarta na sejmie 1 VII 1569. Przeciwni tej unii byli litewscy magnaci z Mikołajem Radziwiłłem na czele, gdyż nie chcieli utracić swojej dominującej pozycji na Litwie ani dopuścić do zrównania swoich praw z resztą szlachty. Oba państwa miały odtąd posiadać wspólnego i razem obieranego władcę, wspólny sejm, senat, monetę, politykę zagraniczną i wojskową. Odrębne natomiast pozostawały urzędy, wojsko, skarb i sądownictwo.
Sejm Walny – ukształtował się u schyłku XV wieku (1493) i składał się z trzech stanów sejmujących: Izby poselskiej (przedstawiciele poszczególnych ziem, wybrani na sejmikach – posłowie -170), senatu (biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, urzędnicy koronni i litewscy: kanclerze, marszałkowie i podskarbiowie ok. 140 senatorów), króla. Organizacja wewnętrzna sejmu: izba poselska obradowała oddzielnie pod kierunkiem marszałka. Senatowi przewodniczył król. Na początku i na końcu obrad obie izby zbierały się wspólnie. Uprawnienie sejmu: uchwalał ustawy (konstytucje). Podejmował decyzje w sprawach: liczebności wojska, wydatków i dochodów państwa, wielkości podatków. Brał udział w decydowaniu o polityce zagranicznej (wysyłając poselstwa, decydując o przymierzach i wojnie). Podejmował uchwały większością głosów. Czas trwania: sejm zwyczajny zwoływany początkowo w dowolnym terminie przez króla (on ustalał cel obrad), od 1573 – sejm co 2 lata na 6 tygodni. Miejsce obrad: Piotrków, Kraków, Warszawa, Grodno, Lublin.
Kozaczyzna ??? nie mam pojęcia ;/
Ostatnie zadanie to krótka charakterystyka wojen polsko rosyjskich, polsko szwedzkich i polsko tureckich. Nie mam czasu żeby zrobić więc zostawiam to w waszych rękach :) xD